Sık sık “Sana insanlar en çok neden danışır?” diye sorarlar bana... Ben de en sık karşılaştığım 20 psikolojik problemin listesini hazırladım. Eğer listedeki sorunlardan biri veya birkaçı tanıdık geliyorsa sizin de bir psikoloğa gitme zamanınız gelmiş olabilir.
Stres, hüzün, acı, kaygı, çaresizlik ve umutsuzluk, hepimizin zaman zaman yaşadığı duygular. Böyle duygular içindeyken insan ne yapar? Çoğu kişi bildiği yöntemlerle bu duygularla baş etmeye, şiddetini, etkisini azaltmaya çalışır.
Olumsuz duygular ile baş edebilmek için gereğinden fazla yemek, içmek, gereksiz alışveriş yapmak, insanlardan kaçmak, saatlerce TV seyrederek zaman öldürmek, çok uyumak veya hiç uyumamak sağlıksız baş etme yöntemleri arasında yer alır.
Bunlar olumsuz duyguları geçici olarak azaltıyor gibi gözükse de, baş etmeye yönelik yanlış yollara başvurulduğu için yeni problemlere, yeni sıkıntılara neden olur.
Olumsuz duygular ile sağlıklı baş etme yöntemleri arasında ise; düzenli egzersiz yapmak, aile ve arkadaşlarla daha fazla vakit geçirerek onlardan destek almak, uyku, beslenme düzenine dikkat etmek, hobilere zaman ayırmak gelebilir.
Diğer yandan, bu yöntemler bazı durumlarda işe yaramayabilir ya da bu duygular o kadar yoğun ve şiddetlidir ki insanın “sağlıklı” yöntemleri uygulamak için enerjisi, motivasyonu olmaz.
İçinden kıpırdamak bile gelmez. Böyle bir durum içindeyken profesyonel destek alınmalıdır, yoksa problemlerin, olumsuz duyguların etkisi gittikçe artar, hayatı daha kötü etkileyip kişinin işlevselliğinde bozulmalara yol açar.
Kişi yaşadığı olumsuz duygularla baş edemediğini fark ettiğinde ne kadar çabuk yardım alırsa, problemlerin üstesinden gelmek o kadar kolay ve hızlı olur. Buna rağmen, günümüzde psikoloğa gitmek hâlâ çok yaygın değil.
“Psikoloğa gitmek gereksiz, işe yaramaz, zaman ve para kaybı”, “Psikoloğa giden zayıftı” ya da “Psikoloğa deliler gider” gibi düşünceler, kişilerin yardım almasını engelleyen yanlış düşünceler.
Maalesef bu şekilde düşünceleri olan kişiler yardım alarak problemlerini çözebileceklerini bilmiyorlar ve hayat boyu, boşuna psikolojik sıkıntılarla boğuşuyor ve hayatın tadını çıkaramıyorlar.
Sık sık sorarlar “Sana insanlar en çok neden danışır” diye. Aşağıda en sık karşılaştığım 20 psikolojik problemin listesini yaptım.
Listede yer alan her problemin çözümü için, etkili olduğu bilimsel araştırmalarla ispatlanmış bir psikoterapi yöntemi vardır. Psikologların görevi, danışanlarına bu yöntemleri öğretmektir. Eğer aşağıdaki sorunlardan biri veya birkaçı size tanıdık geliyorsa sizin de bir psikoloğa gitme zamanınız gelmiş olabilir.
1- Öfkenizi kontrol edemiyor, problemleri konuşarak değil şiddet ile çözmeye çalışıyorsanız
2- Kaygınız sürekli, yoğun ve hayatınızı olumsuz etkileyecek ölçüde şiddetliyse ve kendinizi sık sık huzursuz ve gergin hissediyorsanız
3- Bazı korkularınız, abartılı olduğunu bilmenize rağmen, insanlardan, ortamlardan, yapmanız gerekenlerden kaçınmanıza neden oluyor veya almanız gereken kararları almanıza engel oluyorsa
4- Bazı düşünceleri, mantıksız olduğunu bildiğiniz halde aklınızdan atamıyor ve neticesinde yüksek kaygı yaşıyorsanız; bu kaygıyı azaltmak için gereksiz olduğunu bildiğiniz halde bazı davranışlar yapıyor veya zihinsel çabalar içine giriyorsanız
5- Panik atak yaşıyor, bunun kalp krizi olduğunu düşünerek veya öleceğinize inanarak büyük bir korkuyla sık sık acile gidiyorsanız
6- Bir yakınınızın kaybı, bir ayrılık, iş kaybı veya kaza gibi travmatik bir olayın ardından bir türlü hayatınız normal seyrine dönemiyorsa, olayla ilgili düşünceleri aklınızdan atamıyor, sürekli düşünüyor ve hüzünleniyorsanız
7- Medikal olarak açıklanamayan ve sık sık tekrarlanan baş ağrıları, kas ağrıları, boyun mide ağrıları, mide bulantıları gibi fiziksel şikayetleriniz varsa, bu ağrıların çoğunlukla stres ve kaygı ile bağlantılı olduğunu düşünüyorsanız
8- Olaylarla, durumlarla daha kolay baş edebilmek için içki içiyor veya uyuşturucu kullanıyorsanız, bu kullanımları gün geçtikçe artırdığınızın ve bunu bazı duyguları uyuşturmak için yaptığınızın farkındaysanız; olaylarla veya durumlarla baş edemediğinizde daha fazla yiyor veya hiç yiyemiyorsanız, daha fazla uyuyor veya hiç uyuyamıyorsanız
9- İnsanlarla ilişkilerinizde sık sık problem, çatışma, huzursuzluk, gerginlik, tartışma yaşıyor ve nedenini veya insanların sizden niye şikayet ettiğini anlayamıyorsanız
10- Herkes ne kadar zayıf olduğunuzu söylese de kendinizi hâlâ şişman hissediyor ve bunun için gittikçe daha az yiyor, daha fazla egzersiz yapıyorsanız veya yediklerinizin fazla olduğunu düşünüp kendinizi zorla kusturuyorsanız
11- İşyerinde dikkat eksikliği, konsantrasyon kaybı gibi problemler yaşıyor veya etrafınızdaki kişilerden işinizle ilgili uyarılar alıyorsanız
12- Aile içinde problemler yaşıyor, birbirinizle konuşamıyor, problemleri çözemiyor, birbirinizle daha az zaman geçiriyor ve gün geçtikçe daha kızgın, kırgın, uzak hissediyorsanız; boşanma, aldatma, ayrılma gibi durumlarla karşı karşıyaysanız
13- Eskiden zevk aldığınız aktivitelerden, toplantılardan, hobilerden artık zevk alamıyor, hayatta bir hedef bulamıyor, yönünüzü, motivasyonunuzu, neşenizi kaybettiğinizi düşünüyorsanız
14- Hüzün, mutsuzluk, çaresizlik, umutsuzluk gibi duyguları fiziksel acıdan daha da yoğun hissediyor, hayatı anlamsız buluyor ve intiharı düşünüyorsanız
15- Geçmişinizde istismar, ihmal, şiddet veya başka bir travma varsa ve bunu bugüne kadar kimseyle konuşmadıysanız.
16- Kendinizin veya bir yakınınızın kronik bir hastalığıyla baş etmeye çalışıyor ve bazen kendinizi yenik hissediyorsanız
17- Cinsel problemleriniz varsa, sağlıklı bir cinsel hayatınız yoksa, cinsel kimlik ile ilgili sıkıntılar yaşıyorsanız
18- Hayatınızda bir kriz ortaya çıktıysa ve bu krizle nasıl baş edeceğinizi bilemiyorsanız
19- Çocuğunuzun duygu ve davranışlarında, akademik veya sosyal hayatında problemler olduğunu düşünüyor ve bunlarla nasıl baş edeceğinizi bilemiyorsanız
20- Romantik bir ilişki yaşamak istiyor ama bunu yapmanın yollarını bilmiyor, insanlardan çekiniyor, sosyal becerilerinizin yetersiz olduğunu düşünüyorsanız.
